Je bent door de groep aangesteld als praktijkbegeleider, maar je bent nog niet gekwalificeerd. Als praktijkbegeleider is je hoofdtaak het bewaken en optimaliseren van de kwaliteit van het spel en de vrijwilligers. Je coacht de vrijwilligers om zich verder te ontwikkelen en hun kwalificatie te halen.
Je kunt als praktijkbegeleider beginnen zonder kwalificatie, maar het streven is natuurlijk om gekwalificeerd te raken. Je bent tenslotte een rolmodel voor de leidinggevenden. Ga je aan de slag als praktijkbegeleider zonder kwalificatie? Lees dan in ieder geval ook de informatie onder 'Praktijkbegeleider, wel gekwalificeerd'. Let op: het is essentieel om in Scouts Online de functie 'praktijkbegeleider' te hebben, anders kun je niet bij de juiste gegevens!
De rol van praktijkbegeleider
De praktijkbegeleider beoordeelt de leidinggevenden en de teams op hun competenties. Hebben zij in huis wat nodig is om de kwaliteit te leveren die ten goede komt aan het spel en de hele Scoutinggroep? Je coacht en motiveert vrijwilligers in de groep om zich verder te ontwikkelen en hun kwalificatie te behalen. De functieprofielen en kwalificatiekaarten helpen om inzichtelijk te krijgen welke competenties (het geheel aan vaardigheden, kennis en houding over een onderwerp) er nodig zijn om een (deel)kwalificatie te behalen. Als de praktijkbegeleider akkoord is met de behaalde competenties die nodig zijn voor een kwalificatie, dan neemt hij contact op met de praktijkcoach van de regio. Deze doet (in samenspraak met de praktijkbegeleider) de eindbeoordeling en geeft de kwalificatie af.
Overigens kan ook het bestuur een beroep doen op de praktijkbegeleider tot verbetering van het functioneren van het bestuur als team. Dit zal in de praktijk echter minder snel gebeuren dan de verzoeken tot ontwikkeling die komen uit de leidingteams.
Ingeschreven worden als praktijkbegeleider in Scouts Online
Als de groepsraad toestemming heeft gegeven voor jou in de functie van praktijkbegeleider, dan moet de gegevensbeheerder van de groep je inschrijven als praktijkbegeleider. Hij kan dit op twee manieren doen:
- De gegevensbeheerder maakt in Scouts Online eerst een nieuwe speleenheid aan in de soort 'Ondersteuningsteam'. Vervolgens maakt hij iemand voorzitter (dit moet altijd bij speleenheden). Daarna kan hij jou de functie 'Praktijkbegeleider' toekennen. De functie praktijkbegeleider is geen bestuursfunctie en kan daarom in een ondersteuningsteam. In dit team kan ook de groepsbegeleider extra vermeld staan en andere functies die ondersteunend zijn aan de groep.
- De gegevensbeheerder maakt jou lid van het groepsbestuur (of je bent al lid van het groepsbestuur) en kent jou daarin de functie van praktijkbegeleider toe. De functie is in principe geen bestuurstaak, maar voor de meeste groepen is deze manier van inschrijven praktisch makkelijker dan een ondersteuningsteam aanmaken.
Waar moet je aan voldoen?
Allereerst zijn er de minimumvoorwaarden voor de functie:
- Je onderschrijft de doelstelling en het huishoudelijk reglement van Scouting Nederland.
- Je bent minimaal 18 jaar.
- Je bent bereid tot ontwikkeling van de voor de rol geldende competenties binnen acht maanden na aanvang functioneren.
- Omgaan met jongeren vraagt om bewustzijn met betrekking tot gedragscodes, normen en waarden. Je sluit je aan bij het door Scouting Nederland gevoerde beleid op het gebied van omgangsvormen.
- Je beschikt over een voor de rol geldige Verklaring Omtrent het Gedrag en je onderschrijft de gedragscode.
Wat ga je doen om gekwalificeerd te worden?
Je wilt je kwalificatie halen als praktijkbegeleider. Download eerst het functieprofielen de kwalificatiekaart van de praktijkbegeleider. Bekijk het functieprofiel en de taken die erbij horen. Naast de hoofdtaken zie je ook de bijbehorende taken staan en wat er nodig is om die taken te kunnen uitvoeren. De kwalificatiekaart is een samenvatting van het functieprofiel. Je kunt voor jezelf een TOP (Talent Ontwikkel Plan) maken. Je zet op een rij wat, wanneer en hoe je gaat leren. Je kunt de praktijkcoach van de regio vragen dit vervolgens met jou te bespreken.
De praktijkcoach is ook degene die jou kan begeleiden met het invullen van het leertraject. Je kunt ervoor kiezen iemand anders te vragen jou te helpen met het bekijken van de kwalificatiekaart en het in kaart brengen van jouw leertraject.
Hoe ga je de kwalificatie halen?
Er zijn meerdere mogelijkheden:
- Training
- Routekaart praktijkbegeleider
- Assessment
Training
Als je helemaal nieuw bent in je rol als praktijkbegeleider en nog weinig of niets weet over Scouting Academy, de functie en de hulpmiddelen die er zijn, dan kun je ervoor kiezen een training voor praktijkbegeleiders te volgen. Dit is ook handig als je al wel een beetje bekend bent met de materie en gericht weet wat je nog wilt leren.
De training voor praktijkbegeleiders wordt in een aantal regio’s georganiseerd. Niet alle regio’s kunnen hierin faciliteren, maar je kunt altijd uitwijken naar een regio in de buurt. Kijk in Scouts Online voor de beschikbare trainingen. Er zijn kosten aan de training verbonden, deze worden door de organiserende regio vastgesteld. Sommige trainingen zijn één dag, andere twee dagen. Kijk vooral goed naar de inhoud en wat er voor jou te halen valt!
Routekaart praktijkbegeleider
De online trainingsroute voor praktijkbegeleiders bestaat uit een routekaart met daarin diverse mogelijkheden om aan je competenties te werken en waarmee je snel en makkelijk ziet wat je voor de functie van praktijkbegeleider aan competenties nodig hebt. Deze online trainingsroute is gebaseerd op de kwalificatiekaart voor de praktijkbegeleider. Als je aan het eind van de routekaart bent, heb je dus in feite de kwalificatiekaart doorlopen. Je kiest in de routekaart zelf met welke competentie je aan de slag wil en op welke manier. Je kan de routekaart hier vinden.
Assessment
Als je denkt te voldoen aan alle competenties en je hebt ervaring in de praktijk opgedaan, maak je een afspraak met je praktijkcoach voor een assessment.
Een assessment is een beoordeling die wordt uitgevoerd door de praktijkcoach. Het assessment bestaat meestal uit een praktijkdeel en een gesprek. In dit gesprek wil de praktijkcoach informatie hebben van jou en een beeld krijgen van de competenties waarover je beschikt en die nodig zijn voor de functie. Het kan zijn dat de praktijkcoach je vraagt de competentieroos in te vullen. Dit is een hulpmiddel dat goed weergeeft hoe jij je ontwikkeld hebt, met daarin zichtbaar je sterke en minder sterke kanten.
In het praktijkdeel wil de praktijkcoach zien dat jij je competenties inzet en goed ontwikkeld hebt. Dit kan bijvoorbeeld bij een gesprek dat jij voert met een leidinggevende of een leidingteam over hun ontwikkeltraject, waar de praktijkcoach dan als observator bij zit.
Eindbeoordeling
De praktijkcoach beoordeelt of je voldoet aan de competenties voor gekwalificeerd praktijkbegeleider. Van de praktijkcoach hoor je wat hij eventueel voorafgaand aan het gesprek van je wil ontvangen. Dit kan de ingevulde competentieroos zijn of een verslag waarin staat hoe je aan je leerpunten hebt gewerkt. Of natuurlijk je TOP als je dat hebt. Het assessment zal een gesprek omvatten en in de meeste gevallen een praktijkbeoordeling waarbij je het geleerde in de praktijk laat zien. De praktijkcoach zet jouw kwalificatie in Scouts Online. Je kunt daarna een kwalificatieteken aanvragen bij de ScoutShop. In de Kwalificatiewijzer zie je wie welke kwalificaties mag aanvragen en registreren.
Verschil groepsbegeleider en praktijkbegeleider
De groepsbegeleider is de begeleider of coach van de leiding in het reilen en zeilen van de teams, bijvoorbeeld als het gaat om de bezetting. De praktijkbegeleider houdt zich bezig met de kwaliteit en de ontwikkeling van de teams en de leiding. De groepsbegeleider zit in het bestuur als 'vertegenwoordiging' van de leidingteams en onderhoudt de contacten met het bestuur en de teams. De praktijkbegeleider zit niet in het bestuur en werkt samen met de groepsbegeleider.
Taken van de groepsbegeleider
- Jaarlijks informeren bij de individuele vrijwilligers om te horen hoe het gaat.
- Werving en begeleiding nieuwe vrijwilligers.
- Bemiddelen bij meningsverschillen binnen de vrijwilligersteams.
- Coördinatie van stagiaires en maatschappelijke stages door scholieren.
- Sfeer en samenhang van de groep vrijwilligers bevorderen.
- Motiveren, stimuleren en adviseren van bestuursleden.
- De groepsbegeleider maakt deel uit van het bestuur van de groep.
- Samenwerking met de praktijkbegeleider.
Taken van de praktijkbegeleider
- Bewaken van de kwaliteit van de teams en de individuele vrijwilligers.
- Ondersteunen van vrijwilligers in het behalen van de competenties voor hun functie.
- Ondersteunen van vrijwilligers in hun persoonlijke ontwikkeling.
- Beoordelen van de competenties.
- Aanvragen van de assessment bij de praktijkcoach.
- Organiseren van de benodigde activiteiten die nodig zijn voor de vrijwilligers bij hun ontwikkeling of leertraject.
- Bewaken van de kwaliteit van het spelaanbod.
- Afstemming met de groepsbegeleider.
Verdieping en verder ontwikkelen
Wat Scouting betreft, is persoonlijke ontwikkeling een belangrijk thema. Binnen Scouting Academy zijn er verschillende mogelijkheden om je op allerlei vlakken verder te ontwikkelen.
- Vrijwilligerswerk levert je wat op: aandacht voor persoonlijke ontwikkeling zorgt voor evenwicht tussen wat Scouting een vrijwilliger kost en wat het hem oplevert. Scouting is niet van de riante onkostenvergoedingen. Echter, wat we elkaar wel (naast plezier en vriendschap) kunnen geven, is een riante dosis persoonlijke ontwikkeling die van pas komt in je verdere leven, binnen én buiten Scouting.
- Vrijwilligersbehoud: werk maken van persoonlijke ontwikkeling draagt ook bij aan vrijwilligersbehoud. Voor de korte termijn gaat het daarbij om de vraag of iemand zijn huidige functie goed aan kan. Ook als iemand gekwalificeerd is, kan het toch zijn dat hij tegen dingen aanloopt, of elementen van zijn functie beter wil doen. Daarmee aan de slag gaan, verhoogt de kans dat iemand de benoemingstermijn afmaakt en ‘bijtekent’. Voor de langere termijn gaat het om de koppeling van persoonlijke ontwikkeling aan de Scoutingloopbaan die de vrijwilliger ambieert. Of het nu is omdat iemand uitgekeken raakt op zijn huidige functie, of dat iemand de maximale benoemingsperiode heeft vol gemaakt, feit is dat Scouting een diversiteit aan functies te bieden heeft en dat persoonlijke ontwikkeling ertoe kan bijdragen dat iemand een nieuwe uitdaging oppakt die de vrijwilliger opnieuw kan binden.
- Groei in kwaliteit: één van de speerpunten van Scouting. Daarbij is kwaliteit in het aanbieden en faciliteren van het Scoutingspel, oftewel de kwaliteit van vrijwilligers, een heel belangrijke factor. Ook om die reden vindt Scouting het van belang te investeren in persoonlijke ontwikkeling.
- Persoonlijk gewin: wat je leert in Scouting is ook buiten Scouting van belang. Zo kan het zijn dat Scouting op je cv bijdraagt aan je sollicitatie, je kansen geeft in je werkloopbaan of van betekenis kan zijn in je studie.
Hoe ga je aan de slag?
Binnen Scouting kennen we twee verschillende soorten competenties. Functiegebonden competenties, vaardigheden die nodig zijn om je functie goed uit te kunnen voeren, en persoonlijke competenties, vaardigheden die je binnen Scouting opdoet en die zo omschreven zijn dat ze ook in de buitenwereld begrepen worden. Zo kun je 'in dezelfde taal' als die bijvoorbeeld op school gebruikt wordt, aantonen dat je binnen Scouting iets hebt geleerd of andersom. Dit hoef je dan niet opnieuw te leren.
Functiegebonden competenties
Binnen Scouting zijn er diverse functies met hun eigen functiegebonden competenties en daarmee hun eigen kwalificatie, bijvoorbeeld teamleider of trainer.
Je hebt een keuze gemaakt waarin je je verder wilt ontwikkelen. Samen met je praktijkbegeleider kun je een TOP (Talent Ontwikkel Plan) maken. Je maakt een TOP voor een functiegebonden kwalificatie. Je gaat zoeken waar je wat kunt leren. Misschien wil je een vervolg- of specialistische training volgen, wil je enkele kampspecialisaties halen of wil je leren hoe je om moet gaan met moeilijk gedrag bij kinderen.
Je maakt afspraken wie jou gaat begeleiden en stelt vast wanneer je het traject wilt afronden. De begeleiding kan bijvoorbeeld ook door een gekwalificeerd teamleider worden gedaan als je in de speltak één en ander wilt oefenen.
Bij elke training of cursus staat meestal wel beschreven wat het doel is en wat je na afloop kan en je moet het kunnen toepassen in de praktijk, er vaardiger in worden.
Persoonlijke competenties
Voor je persoonlijke competenties kun je gebruik maken van de competentieroos. Deze is gebaseerd op algemene competenties die door de buitenwereld ook begrepen worden. Er is een lege competentieroos die je kunt invullen. Je vult de roos voor jezelf in, alleen of met iemand samen. Het is goed om het resultaat altijd met iemand te bespreken. Soms kan het zijn dat je door een gesprek over een onderdeel helder krijgt hoe ver je met de competentie bent en tot hoe ver je die competentie wilt ontwikkelen. Bij de competentieroos is een handleiding gemaakt, die tekst en uitleg geeft bij het invullen ervan. Ook is er een vereenvoudigde versie, gemaakt door Regio Zeeland.
De persoonlijke competenties zijn terug te vinden in het functieprofiel van praktijkbegeleider. Er zijn namelijk raakvlakken tussen de persoonlijke competenties en de functiegebonden competenties. Deze zie je terug in de functiebeschrijving, onder ‘taken’, in de kolommen.
Hoe ga je andere kwalificaties halen?
Functiegebonden competenties
Training volgen in de regio of op landelijke evenementen
De meeste regio’s hebben een trainersteam. Zij bieden ook vervolg- of specialistische trainingen aan. Deze training bieden zij meestal aan op avonden of dagdelen in een weekend. Sommige regio’s doen dit in combinatie met een spelraad of hebben een workshopdag.
Je kunt je voor deze trainingen inschrijven via Scouts Online. De regio regelt dat de trainingen in Scouts Online staan met een inschrijfformulier. Indien jouw regio de training niet aanbiedt, kan je in elke andere regio in Nederland een training volgen.
Landelijk worden er ook evenementen georganiseerd waar je kan deelnemen aan diverse workshops en trainingen, zoals de Scout-In en de Landelijke Scoutiviteit.
Je zou ervoor kunnen kiezen om de stap te maken naar de functie praktijkcoach als je voor jezelf een nieuwe uitdaging zoekt in je ontwikkeling. Klik hier voor meer info over de functie praktijkcoach.
Of je kiest voor een functie als trainer, je kan dan contact opnemen met de trainerscoördinator van het trainersteam in de regio.
Persoonlijke competenties
Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden:
- Met en van elkaar leren binnen het eigen team, door (positieve en negatieve) feedback te geven en collegiale coaching.
- Coaching door iemand van buiten het eigen team. Bijvoorbeeld de groepsbegeleider of de coördinator vrijwilligersbeleid (HRM). Zij kunnen jou coachen in jouw leervraag of zij kunnen je helpen iemand te vinden die een coach is. De ervaring leert dat de meeste mensen het erg leuk vinden een ander te helpen om de competenties te verbeteren.
- Deelname aan activiteiten of trainingen, zoals de Landelijke Scoutiviteit, Scout-In, de Gillwel-training of internationale seminars.
Je kunt natuurlijk ook je persoonlijke competenties ontwikkelen door op een ander niveau vrijwilliger te worden. Denk dan aan:
- Instructeur of trainer
- Meewerken aan landelijke evenementen of landelijke projecten. Kijk hier voor de vacatures.
Eindbeoordeling
Hoe en door wie je eindbeoordeling wordt gedaan, is afhankelijk van de functie waarvoor je het aanvraagt. In de Kwalificatiewijzer staat precies wie wat kan en mag kwalificeren en dus ook beoordelen.
Tips en handige hulpmiddelen
Voor het uitvoeren van je taken als praktijkbegeleider zijn er een aantal handige hulpmiddelen.
- Kwalificatiewijzer: deze kun je vinden in Scouts Online onder de tab 'Vrijwilligers' en ‘Overzichten en links'. In de Kwalificatiewijzer kun je een overzicht vinden van de verschillende kwalificaties en door wie een bepaalde kwalificatie aangevraagd en geregistreerd kan worden in Scouts Online.
- Toolkit praktijkbegeleider: in deze toolkit vind je alle documenten die je nodig hebt om de rol van praktijkbegeleider goed uit te kunnen voeren.
