Kinderen en jongeren die scout zijn, willen zich veilig kunnen voelen in hun groep. Als leidinggevende speel je een belangrijke rol in het creëren van een veilige sociale omgeving waar onze scouts zichzelf kunnen zijn. Er kunnen allerlei redenen zijn waardoor kinderen zich minder veilig voelen. Denk hierbij aan pesten, kindermishandeling en grensoverschrijdend gedrag. Scouting doet zoveel mogelijk om deze zaken te voorkomen.
Pesten kan overal voorkomen, ook bij Scouting. Als leidinggevende wil je er natuurlijk voor zorgen dat kinderen zich veilig voelen en zichzelf kunnen zijn. Het zorgen voor een omgeving waarbinnen vrijwilligers en jeugdleden op een respectvolle manier met elkaar omgaan, is hierbij erg belangrijk. In de trainingen en kompassen voor leiding (Beverkompas, Welpenkompas, Scoutskompas en in de Explorergids) wordt ingegaan op pesten en hoe je het kunt voorkomen.
Meer informatie over pesten en de preventie hiervan vind je ook in het
Er is veel informatie beschikbaar op internet en bij andere organisaties over pesten en hoe je het kunt voorkomen:
Soms is er het vermoeden dat een kind mishandeld wordt. Vaak durven kinderen die mishandeld worden hier niet over te praten. Daarom is het belangrijk dat mensen in hun omgeving de mishandeling opmerken en actie ondernemen.
Als je je zorgen maakt over een kind of kindermishandeling vermoedt, kun je terecht bij Veilig Thuis. Veilig Thuis is te bereiken op telefoonnummer 0800-2000 (24/7, gratis). Het is verstandig om ter voorbereiding van een gesprek met Veilig Thuis contact op te nemen met het landelijk servicecentrum. Hier kunnen professionele medewerkers je helpen om een goed gesprek met Veilig Thuis te realiseren.
Je kunt het stappenplan uit de handleiding
Voor meer informatie over kindermishandeling kijk je op de website van Veilig Thuis, op www.kindermishandeling.nl (voor kinderen en jongeren) of www.kindermishandeling.info (voor volwassenen).
Een veilige omgeving is belangrijk. Zeker binnen Scouting, waar je met minderjarigen werkt. Dit betekent dat, naast de aanwezigheid van een fysiek veilige (speel)omgeving en veilige materialen, alle leden zich ook veilig moeten kunnen voelen.
Grensoverschrijdend gedrag is een lastig onderwerp. Geen enkele Scoutinggroep hoopt dat het gebeurt. En juist daarom is het van belang dat erover gesproken wordt. Als groep heb je de taak het onderwerp op de agenda te zetten en de kans op grensoverschrijdend gedrag te verkleinen. Openheid en preventief beleid helpen hierbij. Het stappenplan hieronder is onderdeel van het landelijke programma 'In veilige handen' en kan je helpen om achter de schermen alles zo te regelen dat minderjarigen echt in veilige handen zijn binnen het vrijwilligerswerk.
Het voorkomen van grensoverschrijdend gedrag is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle betrokkenen in je groep. Een eerste stap is het bespreekbaar maken van het onderwerp.
Een manier om een veilige omgeving en een open gesprekssfeer te creëren, is het actief hanteren en uitdragen van omgangsregels, die gelden voor iedereen die betrokken is bij je groep. Een hulpmiddel om omgangsregels vast te stellen, vind je hier. Er is ook een speciaal
De gedragscode geeft grenzen aan in het contact met minderjarigen. Deze code dient door iedereen die een functie binnen je Scoutinggroep vervult, te worden onderschreven. De
Kijk wie veel met minderjarigen werkt, op welke momenten en in welk kader. Ga na waar je risico’s voorziet en welke maatregelen je wilt treffen om de organisatie veiliger te maken. Meer informatie over het maken van een risicoanalyse vind je hier.
Stel een interne of externe vertrouwenspersoon aan waar vrijwilligers, jeugdleden en ouders terecht kunnen. Meer informatie over vertrouwenspersonen.
Vraag tijdens kennismakingsgesprekken naar de motivatie van vrijwilligers om met minderjarigen te werken en check referenties. Laat vrijwilligers een VOG overleggen en bespreek de gedragscode. Het aanvragen van een VOG is voor Scoutingvrijwilligers verplicht, het aanvragen is gratis.
In het
De gedragscode, de verplichte aanvraag van een VOG en het
Je vrijwilligers moeten weten hoe ze op een veilige manier met minderjarigen om kunnen gaan; waar liggen de grenzen in het contact en wat moeten ze doen wanneer ze grensoverschrijdend gedrag signaleren in de organisatie? Beide onderwerpen zijn onderdeel van de startkwalificaties binnen Scouting Academy en het is mogelijk om hiervoor trainingen te volgen op landelijk of regionaal niveau. Interesse? Bekijk hier de evenementen- en trainingskalender.
Ga met de verbeterpunten die uit de risicoanalyse naar voren zijn gekomen aan de slag. Om meer aandacht te besteden aan het veiliger maken van de Scoutingomgeving en het hebben van respect voor elkaar, kun je onder andere het spel Be cool! spelen.
Diverse vrijwilligersorganisaties streven ernaar om op landelijk niveau een gezamenlijk tuchtrecht te hebben zodat overtreders overal op dezelfde wijze gesanctioneerd worden. In de landelijke raad van december 2014 heeft Scouting Nederland besloten aan te sluiten bij de Stichting Tuchtrecht Vrijwilligerswerk, om tuchtrecht landelijk te regelen. Op dit moment kent Scouting Nederland in haar huishoudelijk reglement al diverse maatregelen tegen vrijwilligers die over de schreef gaan.
Vrijwilligers die binnen of buiten Scouting over de schreef zijn gegaan, worden opgenomen op de
Betrek je vrijwilligers, ouders en eventuele andere betrokkenen bij de besluitvorming en implementatie van de stappen om je groep veiliger te maken.
Ondanks alle maatregelen die je als groep neemt, kan het nog steeds mis gaan. Informatie over wat te doen bij een melding of vermoeden van grensoverschrijdend gedrag en de hulp die Scouting Nederland hierbij kan bieden, vind je hier.
Veel informatie kun je ook vinden op de website 'In veilige handen'.
